گياه شناسي
اولين نمونه هاي گوجه سبز در كشور فرانسه از درختان آلويي كه ميوه هاي سبز رنگ داشتند بدست آمدند. گوجه سبز نوع تغيير يافته اي از آلو‌هاي اروپايي مي باشد. گوجه سبز درختي خزان پذير به ارتفاع ??? الي ??? متر است كه در فصل بهار شكوفه هايي به رنگ سفيد و تقريبا قبل از ظاهر شدن برگ ها توليد مي كند. بررسي دقيق از زبان كارشناسان نهالستان آلفا نهال.
ميوه گوجه سبز شكلي گرد و مدور و پوستي صاف و براق به رنگ سبز دارد كه البته در اثر ماندگاري بر روي درخت و رسيدن بيش از اندازه به سبز، زرد تغيير رنگ مي دهد و گاهي در برخي از قسمت هاي هاله اي از رنگ صورتي، قرمز را نيز به شكل كم رنگ نشان مي دهد زماني كه به چنين رنگي در مي آيد از نظر طعم و مزه نيز ترشي آن كمتر مي شود.
اين درختان در سن ?-? سالگي به ميوه دهي قابل قبولي مي رسند و به طور كل عمري تا حدود ?? سال دارند، اما حداكثر توليد اقتصادي و ميوه ي آنان تا حدود سن ?? سال است. براي خريد نهال از جهاد كشاورزي ميتوانيد به سايت ما مراجعه كنيد.
انواع روش كاشت درخت گوجه سبز:
بديهي است كه براي باغداران آشنايي با بهترين روش كاشت گوجه سبز، اهميت فراواني دارد. پر استفاده ترين روش گسترش درخت گوجه سبز، از نحوه ي پيوند عنوان مي‌شود. براي اين منظور از درختان با كيفيت، به‌عنوان پيوندك استفاده كرده و آلوچه روي پايه‌ي مناسب پيوند زده مي‌شود. اگر خاك محل كاشت سنگين و مرطوب باشد، پايه آلو بهترين گزينه براي اين كار است و در خاك هاي قليايي و يا آهكي از پايه‌هاي دو رگه گيري بادام و شليل استفاده مي‌شود.
البته هلو نيز مي تواند گزينه ي مناسبي براي پايه اين گياه باشد. كاشت هسته (Greengages) براي به دست آوردن پايه كاربرد دارد. از اين رو رسيدن ميوه روي درخت اهميت فراواني مي‌يابد. پس از چيدن آن قسمت گوشتي جدا شده و هسته كاملاً شسته مي‌شود. پس از قرارگيري بذرها در مكاني خشك با دماي معمولي، رطوبت آن به كلي از دست مي‌رود. سرمادهي براي هسته نيز به منظور كسب توانايي جوانه‌زني در روند كاشت گوجه سبز ضروري است.
كشت با هسته
در اين روش ابتدا ميوه بايد بر روي درخت برسد. سپس هسته از ميوه جدا مي شوند تا بقاياي ميوه كاملا حذف شود. پس از آن هسته ها را در محلي خشك و خنك قرار مي دهند تا كاملا خشك شود. بعد بايد سه ماه در خاك اره در دماي 5 درجه سانتيگراد قرار بگيرد تا نياز سرمايي آن برطرف شود و سپس در بستري مناسب، گرم، روشن و به دور از نور مستقيم خورشيد كشت شوند.
پيوند زدن
اين روش مرسوم ترين روش تكثير اين درخت بوده و در اين روش اواخر بهار يا اوايل تابستان كه درخت در مرحله پوست انداختن مي باشد پيوندك گرفته مي شود و بر روي پايه قرار مي گيرد. پيوندك بايد از درختي تهيه شود كه باردهي زياد دارد و كيفيت ميوه آن هم مناسب است. پايه اي كه انتخاب مي شود، بايد متناسب با شرايط خاك باشد. معمولا از درخت گوجه سبز حاصل از تكثير با هسته به عنوان پايه استفاده مي كنند. از درختان ديگر هم مي توان استفاده كرد مثل بادادم، زردآلو و… كه بسته به شرايط خاك دارد.
قلمه‌زدن درخت گوجه سبز:
روند كاشت نهال گوجه سبز؛ اهميت بسياري در تكثير آن دارد. از اين رو رعايت نكات اصولي در اين روش اهميت بسياري در باردهي و سوددهي آن خواهد داشت. بايد پس از خريد نهال مطلوب، ريشه‌هاي گياه درون سطل آب به مدت حداقل 2 ساعت قرار داده شوند. پس از اين مرحله بايد به بررسي ريشه براي حذف قسمت‌هاي نامعمول پرداخت. پخش ريشه‌ها و خلوت نمودن قسمت مركزي گياه به گردش اكسيژن در اين قسمت منجر مي‌شود. در ادامه بايد به حفر گودالي به پهناي دو برابر ريشه‌ها جهت كاشت درخت گوجه سبز اقدام نمود. اين گودال بايد با عمق اوليه گياه در خاك همسان باشد.
با بررسي تنه درخت مي توان پي برد كه عمق قرارگيري گياه تا چه حدي بوده است. در ادامه درخت از سطل خارج شده و درون گودال قرار مي‌گيرد. گرفتن نهال با يك دست و پر كردن گودال با دستي ديگر در اين مرحله ضروري است. در اين مرحله بررسي خاك اهميت دارد. اين ناحيه نبايد خيلي گلي يا ماسه‌اي باشد.
هم چنين وجود مواد مغذي و يا لزوم افزودن خاك گلدان اوليه گياه در اين مرحله بايد بررسي شود. ريشه‌ها بايد تا پايين تنه به خوبي با خاك پوشانده شوند. از صاف بودن درخت پس از قرارگيري در خاك نيز بايد اطمينان حاصل نمود.
پس از قرارگيري كامل نهال گوجه سبز در گودال، روند آبياري آن آغاز مي‌شود و روي خاك با يك لايه كاه مالچ پوشانده خواهد شد. در اين مرحله نفوذ آب تا عمق مطلوب ضروري است. با بستن نهال تازه كاشت شده به يك چوب، پايداري و رشد آن كنترل مي‌شود. در سال سوم يا چهارم و با قطور شدن تنه، ديگر به اين پايه چوبي كمكي نيازي نخواهد بود.
آيا پرورش درخت گوجه سبز در باغچه امكان پذير است؟
براي برخي كه به ميوه اين گياه علاقه دارند، امكان كاشت آن در گلدان و يا باغچه‌هاي منازل را ارزيابي مي‌كنند. لازم به توضيح است كه بايد از انواع مناسب آن براي منظور كاشت نهال گوجه سبز استفاده نمود. رعايت شرايط آب و هوايي، جنس خاك، كود، هرس و مراقبت‌ها در دوره برداشت اهميت بسياري دارد.
نحوه‌ي آبياري نهال و درخت بالغ گوجه سبز:
در حين كاشت نهال گوجه سبز؛ آبياري منظم و عميق اهميت فراواني دارد به دليل آن كه گياه هنوز نا بالغ است.
در صورت عدم استفاده از روش‌هاي صحيح آبياري ميتوان انتظار داشت كه گياه خشك شود يا ريشه‌هاي آن عمق بسياري پيدا كند.
درخت بالغ اين گياه به آبياري زياد نيازي نخواهد داشت گرچه در اين زمينه نبايد غافل شد تا هم چنان گياه با معضل خشكي مواجه نشود.
مشكل خشكي با ديدن كوچك شدن و چروك خوردن ميوه‌ها قابل رويت خواهد بود.
آفات و بيماريهاي درخت گوجه سبز
از بين آفات ميتوان به آفاتي همچون شته، كنه‌هاي گياهي، شپشك‌هاي گياهي اشاره كرد و در بين بيماري‌ها نيز از انواع بيماريهاي لكه برگي قارچي و باكتريايي، پوسيدگي قهوه‌اي گل و ميوه‌هاي جوان، قانقاريا و پوسيدگي طوقه ميتوان نام برد. براي مقابله با لاروهاي زمستان، بيل زدن و زير رو كردن خاك اطراف درختان مفيد است.
هر چقدر بيشتر از درخت و نهال خود مراقبت داشته باشيد كمتر دچار آفات و بيماري ها مي شود. آفات و بيماري هايي كه درخت گوجه سبز را تهديد مي كند عبارت است از؛ شته، كنه‌هاي گياهي،كرم آلو، زنبور سياه گوجه، شپشك‌هاي گياهي و …
درخت گوجه سبز ممكن است با بيماري هاي قارچي و باكتريايي مختلف مثل قانقاريا و پوسيدگي طوقه و يا گل هم درگير شود كه سلامتي درخت و ميوه هاي آن را به خطر مي اندازد.
براي حفظ سلامت درخت بايد در زمان مناسب درخت سمپاشي شود تا از اين خطرات احتمالي پيشگيري به عمل آيد.
كرم آلو: اين آفت جوانه ها را مورد حمله قرار مي دهد. بدين صورت كه كرم ها وارد ميوه شده و از گوشت ميوه تغذيه مي كنند. ميوه چون مي خواهد به اين موضوع عكس العمل نشان دهد از داخل خود صمغي ترشح مي كند.
شپشك سان خوزه: اين آفت علاوه بر گوجه سبز سيب، گلابي و هلو را نيز مورد خسارت قرار مي دهد. اين شپش خرطوم خود را در نسج گياه فرو مي كند و خسارت ايجاد مي كند.
زنبور سياه گوجه: ميزبانان اين آفت گوجه سبز، زرد آلو و آلو هستند كه لارو يا كرم اين حشره از مغز و هسته آن ها استفاده مي كند.
باغداري و مراقبت‌هاي لازم از آفات و بيماريهاي درختان گوجه سبز
در مرحله كاشت درخت گوجه سبز؛ مراقبت هاي داشت اهميت بسياري در بهبود بارداري و افزايش طول عمر گياه دارد. براي مقابله با زنبور گوجه، مبارزه شيميايي پيشنهاد مي‌گردد. البته اين امر بايد با هماهنگي از طريق كارشناسان حفظ نباتات و نيز كلينيك‌هاي گياه پزشكي صورت پذيرد. براي استفاده از سموم دفع آفات، اطلاع از ميزان دقيق آن حائز اهميت است.
همچنين شته‌ها كه نوعي حشرات مكنده هستند، در اواسط فروردين در پشت برگ‌ها و يا حتي روي شاخه‌هاي درخت قابل رويت هستند. تغذيه اين حشرات از شيره گياه، پيچيدگي برگ‌ها، سرشاخه‌ها، ترشح عسلك و دوده‌اي شدن برگ‌ها را منجر مي‌شود كه ريزش شكوفه‌ها و يا ميوه‌هاي تازه را به همراه خواهد داشت.
از اين رو به كارگيري حشرات شته خوار براي دفع اين آفت نظير كفشدوزك، زنبورها، مگس‌هاي پارازيت و بالتوري‌هاي شكارگر براي كنترل طبيعي آن جايگزين مناسبي براي محصولات شيميايي خواهد بود. البته اگر كنترل آن با روش طبيعي ممكن نبود، استفاده از سپماشي به صورت مه‌پاشي با فشار اندك، راه حل جايگزين عنوان مي‌شود. براي رفع شپشك‌ها از تنه اين درخت گوجه سبز نيز مبارزه مكانيكي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
به اين صورت كه پاك كردن تنه‌ها و شاخه‌هاي اصلي با اسكاچ نرم و حذف سرشاخه‌هاي آلوده انجام مي‌شود. در صورتي كه اين راه پاسخگوي مشكل نباشد، هم چنان استفاده از گزينه سموم شيميايي به‌صورت كنترل شده امكان‌پذير خواهد بود.
خاك
گوجه سبز براي رشد به خاك لموني نياز دارد. البته اين درخت توانايي تحمل هر نوع خاكي را به شرط زهكش مناسب دارد و مي تواند در خاك هاي مرطوب و سنگين هم رشد كند. اما به طور كلي در خاك غني از مواد غذايي با زهكش مناسب بهترين رشد را دارد. در ضمن درخت به آب ايستايي نيز حساس است.
دما
با توجه به رقم درخت و اين كه بومي نواحي معتدل سرد بوده قادر است سرما را تحمل كند و براي گلدهي و ميوه دهي نياز به يك دوره سرما دارد. البته قادر است دماي زياد را نيز تحمل نمايد. به طور كلي در زمستان دماي تا -30 درجه سانتيگراد و در تابستان تا حدود 40 درجه را در صورت نبود تنش خشكي و كم آبي قادر است تحمل كند.
آبياري
پس از كاشت نهال گوجه سبز و در طي سال اول بعد از كاشت مي بايست آبياري به شكل منظم و مرتب انجام شود تا ريشه هاي درخت به خوبي توسعه پيدا كنند. يعني هفته اي دو مرتبه به شكل عميق آبياري شود. در طي فصل رشد مي توان اين درختان را هر ?-? هفته يكبار به شكل عمقي آبياري كرد. آبياري مناسب موجب رشد و ميوه دهي خوب و ميوه هاي پر آب مي شود.
شرايط اقليمي و خاكي
از نظر مقاومت در برابر سرماى زمستان، انواع آلو و گوجه سبز مشابه سيب وآلبالو هستند و نيازهاى سرمائى آنها بر حسب رقم با 500 تا 1800 ساعت دماى كمتر از 7 درجه سانتيگراد برآورده مي شود.
اين گياهان به طور كلى خاك هاى لمونى شنى را ترجيح مي دهند و خاك هاى سنگين و مرطوب را بهتر از ديگر ميوه هاى هسته دار تحمل مي كنند.
شرايط كاشت
بر حسب ميزان رشد آن، فاصله درختان آلو و گوجه ?-? متر مي باشد. در كشورهاى خارج توانسته اند در شرايط بسيار مناسب تا ?? تن در هكتار محصول برداشت كنند ولى در ايران معمولاً ميزان محصول از ?-? تن در هكتار بيشتر نمي شود.
خاك و كود مورد نياز درخت گوجه سبز :
اگرچه اين درختان خاكي غني با زهكش خوب را ترجيح مي‌دهند، اما اگر زهكش خاك خوب باشد تقريبا هر نوع از خاك را تحمل كرده و در آن رشد مي‌كنند. هنگام كاشت نهال و براي پر كردن گودال محل كاشت ميتوان از مخلوط خاك معمولي، خاك برگ، ?? درصد شن استفاده كرد. در باغات تجاري درختان گوجه سبز بدين صورت براي كوددهي عمل مي‌شود كه ابتدا هنگام احداث باغ و براي درختان جديد كاشته شده از ??? گرم كلسيم آمونيم نيترات، ??? گرم سوپر فسفات، ??? گرم موريت پتاس و ?? كيلوگرم خاك برگ استفاده مي‌شود. سپس به ازاي هر سال از سن درخت همين مقدار به مقادير فوق اضافه مي‌شود.
انواع هرس درخت گوجه سبز:
به‌منظور حذف شاخه‌هاي آفت زده و يا خشك، براي هوادهي بهتر گياه، ايجاد تعادل بين شاخه‌ها و ريشه، جوان‌سازي درخت براي باردهي بهتر و بسياري دلايل ديگر هرس نمودن درخت ضروري است.
از اين رو پس از كاشت درخت گوجه سبز، تا سن پنجم احتياج زيادي به هرس احساس نمي‌شود اما پس از اولين كاشت به سربرداري آن نياز خواهد بود. هرس اين درخت در حالت ميانه بوده يعني نه زياد و نه كم است. ساقه‌هاي نرك، در رويش سالانه، سبز و منعطف مي‌شوند كه پس از انجام هرس‌هاي شديد اين پديده ظهور مي‌كند. براي تحريك گياه در صورت كاهش ميوه دهي، سرزني آن پس از چند سال باردهي اهميت فراواني دارد. لازم به تذكر است كه كوددهي زياد به همراه هرس شديد مي‌تواند به كاهش باردهي و توليد بيش از اندازه شاخه‌هاي گياه منجر شود.
همچنين ميتوان از انواع محصولات زير هم كه ارقام گردو ميباشند براي كاشت استفاده كرد.